OSMANLIDAN GÜNÜMÜZE MİLLİ PİYANGO TARİHİ

Piyango veya Tarihsel adı pianko uygulaması Osmanlı Döneminde başlamıştır.Osmanlı topraklarında piyangonun ilk defa duzenlenmesi 1800 lerin ilk yıl'larındadır.1800 lü yılların başında osmanlı yönetimi milli piyango düzenlemesi yapmıyordu.Bu yıllarda avrupada düzenlenen piyangoların biletleri osmanlı topraklarında satılmaya başlanmıştı.1855 yılında Sultan Abdülmecit yabancı piyango biletlerinin yurda sokulmasını yasakladı.Ardından da osmanlı imparatorluğunda düzenlenen her türlü piyango çekilişlerine yasak getirdi.

1861 yılında Sultan Abdülaziz döneminde , sermaye toplamak için Devlet'e ait Şark Şimendiferleri ve Ergani Bakır İşletmeleri fabrikalarına ait tahvil kağıtlarının satışı yapılacaktı.Tahvil kağıtlarının daha fazla ilgi çekmesi için tahvil kağıtları ile birlikte piyango bileti satış uygulaması yapıldı.Böylelikle Osmanlı Yönetimi tarafından organize edilen "kazananları kur‟a ile belirlenen ilk resmi piyango uygulaması başlatılmış oldu."

1880’li yıllarda, gayri Müslim cemaatlerin piyango tertipleyerek gelir sağlama yolu belli bir düzene ve kurallara bağlandı. Kişisel kâr amacı taşıyan piyangolar yasaklandı. Hayır/yardım amacı taşıyanlara da sınırlama getirildi.

2. Abdülhamit döneminde de çeşitli piyango çekilişleri düzenlendi. 1880/90 arasında Şark Şimendiferleri Piyangosu düzenlendi. 1898’de Bulgar Piyangosu’nun biletlerinin satılmasına izin verildi. Sultan, 1900 yılında, İzmir Hamidiye Sanayi Mektebi yararına düzenlenen piyangoya açık destek verdi. İktidarı zamanda, bilet fiyatları, satış noktaları ve satıcılar hakkında bir Piyango Nizamnamesi hazırlanmasına ön ayak oldu.

İttihat ve Terakki Partisi, piyango yönetimini daha ciddi ve sistemli işleyişe kavuşturdu. 1909’da kurulan Osmanlı Donanma Cemiyeti’ne askerî gemilerin alınabilmesi için piyango düzenleme yetkisi verildi. Karar çok başarılı oldu. Donanma Cemiyeti’nin düzenlediği Osmanlı Piyangosu’nun genel bayisi/dağıtıcısı, Devidas ve Ventura Bankası’ydı. İstanbul’un kuyumcuları piyango bileti satmaya başladı.

Cumhuriyet döneminde, piyango tertip, satış ve dağıtımı devlet eliyle yapıldı. 16 Şubat 1925’de kurulan Türk Tayyare Cemiyeti, piyango düzenleme görevini üstlendi. Türk Hava Kuvvetleri’ne pilot yetiştirilmesi ve uçak alımından sorumlu TTC’nin ciddi gelir kaynaklarına ihtiyacı vardı. Tayyare Piyangosu da kazanç kapılarından birisiydi. Cemiyete piyango düzenleme yetkisi, 9 Ocak 1926’da çıkarılan bir kanunla verildi.

İlk piyango çekilişi de 19 Nisan 1926’da gerçekleştirildi. Piyangonun kuruluş amaçlarını Mösyö Edward Mizraki belirledi. Yahudi asıllı Mizraki, Osmanlı’nın son dönemindeki Donanma Cemiyeti Piyangosu’ndan geniş deneyim sahibiydi. Tayyare Cemiyeti, İstanbul’da 193, Ankara’da 27, yurdun değişik illerinde 425 şubesi ve gezici bayisi vasıtasıyla biletlerini satıyordu. İkramiyeler nakit ödeniyordu. Harf devriminin ardından Türk Tayyare Cemiyeti’nin adı Türk Hava Kurumu olarak değiştirildi. 1939 yılına gelindiğinde yılda satılan bilet sayısı 2,5 milyon adet seviyesindeydi.

Millî Piyango İdaresi, 3670 Sayılı Kanun ile 5 Temmuz 1939’da kuruldu. Türk Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu)’nin yetkileri yeni kuruma devredildi. 19 Mayıs 1940’da yapılan çekiliş törenine 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Bakanlar Kurulu üyeleri katıldı.

Cumhuriyetin ilanından sonra, karşılığı nakit olarak ödenmek üzere piyango tertip ve keşide etme hakkı 710 sayılı Kanunla, 9 0cak 1926 tarihinden itibaren “Türk Tayyare Cemiyeti”ne verilmiştir. 24 Mayıs 1935 tarihinde bu Cemiyetin adı Türk Hava Kurumu‟na çevrilmiştir.

“Tayyare Piyangosu” adı altında, Türk hava gücüne katkı sağlamak amacıyla 14 yıl süreyle anılan Kurum tarafından düzenlenen çekilişler, 05.07.1939 tarihli ve 3670 sayılı Kanunla Milli Piyango İdaresi kurulana kadar devam etmiştir.